اسرائیل چگونه بوجود امدو پیمان بالفور چیست و معامله قرن چیست؟

کشور اسرائیل رسماً در سال ۱۹۴۸ میلادی تأسیس شد. اگرچه تاریخ اسرائیل را باید مشتمل بر دو بخش تاریخ یهودیان در سرزمین باستانی اسرائیل و تاریخ کشور مدرن اسرائیل دانست. این کشور تقریباً در مکان پادشاهی باستانی یهودی واقع شده‌است با این تفاوت که آن سرزمین باستانی شامل کرانه باختری رود اردن نیز بوده‌است. این محل زادگاه زبان عبری بوده‌است که در اسرائیل امروزه بدان صحبت می‌شود. همچنین اماکن مقدسی برای ادیان یهودیت، مسیحیت، اسلام، بهایی در این سرزمین قرار دارد. علیرغم دست به دست شدن سرزمین اسرائیل بین امپراتوری‌های مختلف در طول قرون، بیشتر جمعیت این سرزمین تا قرن سوم میلادی یهودی باقی ماندند. این ناحیه پس از قرن سوم به شدت مسیحی‌نشین و پس از غلبه مسلمانان در قرن هفتم بیشتر مسلمان‌نشین بوده‌است و از اواسط قرن بیستم مجدداً یهودی‌نشین شده‌است. حد فاصل سال‌های ۱۰۹۶ تا ۱۲۹۱ میلادی این ناحیه کانون درگیری‌های مسلمانان و مسیحیان در جنگهای صلیبی بود و پس از آن تا سال ۱۹۱۷ و قیمومیت انگلستان بر آن سرزمین بخشی از امپراطوری عثمانی محسوب می‌شد.

در اواخر قرن ۱۹ میلادی، اوج گرفتن یهودستیزی در اروپا موجب ایجاد جنبش صهیونیسم شد. در پی تصرف سرزمین سوریه توسط انگلستان در جنگ جهانی اول و قیمومیت انگلستان بر آن سرزمین و اعلامیه بالفور، موج مهاجرات یهودیان به این سرزمین موسوم به علیا شکل گرفت و باعث ایجاد تنش‌هایی بین اعراب و یهودیان گشت. در پی اعلام استقلال اسرائیل در سال ۱۹۴۸ و گسترده‌تر شدن موج مهاجرت یهودیان به این سرزمین این تنش‌ها به نزاع بزرگ اعراب و اسرائیل منجر شد. در حال حاضر در حدود ۴۲ درصد از یهودیان جهان در اسرائیل امروزی زندگی می‌کنند و این کشور بزرگترین مرکز تجمع پیروان یهودیت است. از دهه ۱۹۷۰ میلادی ایالات متحده تبدیل به متحد اصلی اسرائیل شده‌است. در سال ۱۹۷۹ پیمان صلح کمپ دیوید بین اسرائیل و مصر امضا شد. در سال ۱۹۹۳ این کشور با سازمان آزادی بخش فلسطین پیمان اسلو رو به امضا رسانید و در سال ۱۹۹۴ بین اسرائیل و اردن پیمان صلحی به امضا رسید. علی‌رغم تلاش‌های بسیاری که برای صلح بین اسرائیل و فلسطینیان به انجام رسیده‌است، درگیری بین این دو تأثیر زیادی در حیات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اسرائیل و فلسطینیان گذارده است.در سال ۱۹۴۷ نیروهای انگلیس که فلسطین را به اشغال خود درآورده بودند خود را از مناسبات کنار کشیدند. برحسب طرح تقسیم ارائه شده توسط سازمان ملل قرار بر این بود که این منطقه بین اعراب و یهودیان به‌طور مساوی تقسیم شود و بیت المقدس (اورشلیم) نیز محدوده تحت نظارت سازمان ملل قرار گیرد تا از ایجاد برخورد جلوگیری شود. اعراب با تشکیل حاکمیتی یهودی به هر نحو، مخالف بودند و مخالفت خود را اعلام کردند. در ۱۴ مه ۱۹۴۸، چند ساعت پیش از پایان حاکمیت انگلیس بر فلسطین، تشکیل کشور اسرائیل اعلام شد. در سال ۱۹۴۸ با اشغال قسمت اعظمی از فلسطین در محل باستانی کشور پادشاهی مکابیز، دولت اسرائیل در آسیای غربی در مشرق مدیترانه تشکیل شد. مساحت آن ۲۱۰۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۳۶۹۰۰۰۰ نفر است. پایتخت آن شهر تل آویو و شهرهای عمده آن اورشلیم و حیفا (بندر مهم) است. طبق قانون مستند کنِسِت بنا بوده‌است برخلاف طرح تقسیم ارائه شده توسط سازمان ملل، پایتخت این کشور به اورشلیم منتقل شود و سفارتخانه‌های خارجی نیز به آنجا برود، اما تاکنون فقط ایالات متحده آمریکا این تصمیم را به رسمیت شناخته است و مرکز نمایندگی اصلی خود را به اورشلیم منتقل کرده‌است و عملاً هنوز تل آویو پایتخت است. هرچند در منابع رسمی دولت اسرائیل، اورشلیم به عنوان پایتخت معرفی می‌شود و تل آویو تنها یک شهر مهم به‌شمار می‌آید.

در پی تأسیس کشور اسرائیل، ارتش‌های مصر، سوریه، اردن، لبنان و عراق به یکدیگر ملحق شدند و جنگ مشترکی را علیه اسرائیل به راه انداختند و به این ترتیب مرحله دوم از جنگ‌های اعراب و اسرائیل آغاز شد. پیشروی لبنان، عراق و سوریه از شمال تقریباً در نزدیکی مرز متوقف شد. حمله اردنی‌ها از شرق باعث تصرف شرق اورشلیم و محاصره بخش غربی آن توسط ارتش این کشور شد.

اگرچه هاگانا موفق شد جلوی پیشروی آن‌ها را بگیرد و در جبهه جنوبی نیز نیروهای ایرگون موفق به عقب راندن نیروهای مصری شدند. سازمان ملل در ابتدای ژوئن آتش‌بسی را برقرار کرد و در طول مدت همین آتش‌بس نیروی‌های رزمی اسرائیل شکل گرفتند. پس از چند ماه جنگ مجدد، آتش‌بس دیگری در سال ۱۹۴۹ شکل گرفت و مرزهای اولیه‌ای موسوم به خط سبز تعیین شد. به این ترتیب اسرائیل توانست ۲۶درصد دیگر از منطقه غرب رودخانه اردن را تصرف کند. اردن نیز بخش‌هایی از جمله کوهستان‌های وسیع جودیا و سمیرا را در اختیار گرفت که کرانه باختری نامیده شد. مصر نیز کنترل ناحیه باریکی از ساحل مدیترانه را در اختیار گرفته که با نام نوار غزه شناخته می‌شود. طی جنگ، دیوید بن گوریون که اولین نخست وزیر کشور تازه تأسیس اسرائیل شده بود سعی در انحلال شاخه نظامی هاگانا و گروه‌های ایرگان و لهی (Lehi) و ادغام آن‌ها در ارتش کرد. این دو گروه شاخه‌های تروری مخفی تشکیل داده بودند و مسوول قتل یک دیپلمات سوئدی بودند.

پس از آن جمعیت زیادی از اعراب از سرزمین‌های به اشغال درآمده یهودی رانده شدند. تعداد این آورگان بین ۶۰۰ تا ۹۰۰ هزار نفر تخمین زده می‌شود و رقم رسمی سازمان ملل در این رابطه ۷۱۱ هزار نفر است و تا به امروز نیز برخلاف نظر جامعه بین‌الملل و قطعنامه‌های متعدد سازمان ملل اجازه بازگشت به آنان داده نشده‌است. در طول یک سال پس از اعلان استقلال اسرائیل بازماندگان هولوکاست و یهودیان رانده شده از کشورهای عربی به این کشور مهاجرت کردند و در طول یک سال جمعیت این کشور بیش از ۶۰۰ هزار نفر افزایش یافت.

صهیونیسم و مهاجرت یهودیان

تاریخ قوم اسرائیل

تئودور هرتسل (۱۸۶۰–۱۹۰۴) یک یهودی اتریشی، بنیان‌گذار جنبش صهیونیسم بود. او در سال ۱۸۹۶ کتاب «کشور یهودی» را به چاپ رساند و در این کتاب خواستار ایجاد کشوری از یهودیان شد. سال بعد او در تشکیل اولین «همایش صهیونیسم بین‌الملل» فعالیت کرد.

اولین موج مهاجرت یهودیان به فلسطین در عصر مدرن، مربوط به سال ۱۸۸۱ می‌گردد که طی آن یهودیان طبق عقاید سوسیال – صهیونیستی موسی هس اقدام به خرید زمین از دولت عثمانی یا زمین داران عرب نمودند.

پس از اسکان یهودیان و شروع فعالیت‌های کشاورزی آنان، درگیری و تنش بین اعراب و یهودیان جوانه زد

تشکیل صهیونیسم سبب موج دوم مهاجرت به فلسطین شد که طی آن و مابین سال‌های ۱۹۰۴ و ۱۹۱۴ حدوداً ۴۰٫۰۰۰ نفر به این منطقه سرازیر شدند.

بیانیه بالفور

بیانیه بالفور

اصل نامه آرتور جیمز بالفور به بارون والتر روتشیلد که بعدها به «بیانیه بالفور» مشهور شد.

بیانیه بالفور، نامه‌ای تاریخی بود که در تاریخ ۲ نوامبر ۱۹۱۷ میلادی، توسط آرتور جیمز بالفور، وزیر خارجه وقت بریتانیا، خطاب به والتر روتشیلد، سیاست‌مدار یهودی‌تبار و عضو مجلس عوام بریتانیا نوشته شد و در آن از «موضع مثبت» دولت بریتانیا برای «ایجاد خانه ملی برای یهودیان در سرزمین فلسطین» خبر داده‌شد.^[۳] بیانیه بالفور سرآغاز تلاش در عرصه بین‌المللی برای تأسیس کشور اسرائیل به‌شمار می‌رود. والتر روتشیلد، حییم وایزمن و ناحوم سوکولوف نقشی تعیین‌کننده در صدور بیانیه بالفور داشتند.

قیّومیت انگلیس بر فلسطین

در سال ۱۹۲۰ فلسطین به صورت اتحادیه‌ای از ملت‌ها و تحت نظارت و ادارهٔ انگلیس درآمد. قیّومیت انگلیس بر فلسطین در ۲۴ ژوئیه ۱۹۲۴ در جامعه ملل تصویب شد. پس از جنگ جهانی اول، مهاجرت یهودیان طی موج‌های سوم (۱۹۱۹–۱۹۲۳) و چهارم (۱۹۲۴–۱۹۲۹) ادامه یافت. در سال ۱۹۲۹ جنبش ضدصهیونیستی اعراب سبب کشته شدن و جراحت افراد بسیاری از اعراب و یهودیان شد.

گسترش جنبش نازیسم در اروپا در سال ۱۹۳۳، موجب پنجمین موج مهاجرت یهودیان شد. یهودیان که تا سال ۱۹۲۲ یازده درصد ساکنان منطقه را تشکیل می‌دادند، تا سال ۱۹۴۴ افزایش یافته و ۳۰٪ جمعیت را تشکیل دادند. پیش از این، علاوه بر املاک خصوصی یهودیان در منطقه، ۲۸٪ از کل زمین‌ها نیز به صورت قانونی توسط سازمان‌های صهیونیست خریداری شده بود. قسمت عمدهٔ این زمین‌ها، از زمین داران بزرگ فلسطین و با تطمیع آنها، با خرید زمین‌ها با قیمت‌های گزاف انجام شد. در نتیجه این زمین داران مورد اعتراض شدید مردم قرار گرفتند. شایان ذکر است که مناطق جنوبی کشور را زمین‌های لم یزرع، بیابان و مرداب تشکیل می‌داد و یهودیان در حقیقت با خشک کردن مرداب‌ها (و از بین بردن محیط زیست‌بومی منطقه) گام مهمی در آباد کردن منطقه برداشتند.متعاقب وقوع هولوکاست در اروپا، مهاجرت‌های دیگری نیز به مقصد فلسطین انجام گرفت. با پایان گرفتن جنگ جهانی دوم عدهٔ یهودیان ساکن منطقهٔ فلسطین به ۶۰۰٫۰۰۰ نفر رسید. هولوکاست یکی از مواردی بود که در توجیه ایجاد وطن ملی یهود بسیار از آن بهره گرفته شد.در سال ۱۹۳۹ بریتانیا احتمالاً به علت شورش عظیم اعراب منطقه ضد یهودیان(۱۹۳۶–۱۹۳۹) طرحی موسوم به «کاغذ سفید ۱۹۳۹» را عملی نمود که مطابق آن مهاجرت یهودیان طی جنگ جهانی را به ۷۵٫۰۰۰ نفر محدود و هم چنین خرید زمین توسط یهودیان را در این منطقه ممنوع می‌کرد. کاغذ سفید از دید یهودیان و صهیونیستها چیزی جز خیانت و توهین نبود و البته با مفاد اعلامیهٔ ۱۹۱۷ بالفور نیز مغایرت داشت. از آن طرف اعراب نیز با «کاغذ سفید» راضی نشدند و خواستار توقف کامل مهاجرت یهودیان به منطقه بودند. به هر حال «کاغذ سفید» تا پایان یافتن دورهٔ قیمومیت بریتانیا بر «اتحادیهٔ ملت‌های فلسطین» راهگشای سیاست آن‌ها در منطقه بود.

نقشهٔ ارائه شدهٔ «معاملهٔ قرن» موسوم به «طرح صلح ترامپ».نقشهٔ فعلی سرزمین فلسطین و اسرائیل: هم‌اکنون سازمان ملل متحد مناطق زرد کمرنگ را به عنوان کشور اسرائیل به رسمیت می‌شناسد. بر اساس معاملهٔ قرن، دولت فلسطین باید بخش‌هایی دیگری از خاک فلسطین از جمله بخش‌هایی از بیت‌المقدس شرقی را به دولت اسرائیل واگذار کند و نیز امتیازهایی دیگر بدهد تا اجازه داشته‌باشد به استقلال برسد.نتانیاهو و ترامپ در مراسم معرفی «معامله قرن».

معاملهٔ قرن یا طرح صلح ترامپ

 پیشنهاد صلح بین اسرائیل و فلسطین به منظور حل و فصل منازعه فلسطین-اسرائیل است که توسط دونالد ترامپ رئیس‌جمهور ایالات متحده مطرح شد. این طرح به ابتکار جرد کوشنر مشاور ارشد آمریکا تدوین شده‌است. خبرگزاری‌های مختلف از این طرح به عنوان «معامله قرن» یاد کرده‌اند گرچه سندی در دست نیست که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا یا دولت ترامپ از این نام استفاده کرده باشند. طبق این طرح، اسرائیل در ازای دریافت امتیازهایی فراتر از تعهدات قبلی سازمان آزادی‌بخش فلسطین و قطعنامه‌های شورای امنیت، و الحاق بخش‌هایی از مناطق اشغال‌شده به خاک خود، با تشکیل دولت مستقل فلسطینی موافقت می‌کند.

محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین و بسیاری از مقامات فلسطینی و کشورهای دیگر با این طرح به شدت مخالفت کرده‌اند. بنا به گمانه‌زنی روزنامهٔ «اسرائیل‌هیوم» نزدیک به بنیامین نتانیاهو از مفاد معامله، اگر سازمان‌های فلسطینی طرح ترامپ را نپذیرند، احتمال دارد آمریکا مانع از رسیدن برخی کمک‌ها به فلسطینی‌ها شود. این طرح قرار است برای پایان دادن به بیش از ۷۰ سال منازعه فلسطین-اسرائیل پیشنهاد شود. بر اساس این طرح بخش‌هایی دیگر از فلسطین شامل نیمی از کرانهٔ باختری و بخشی از بیت‌المقدس شرقی که از نظر جامعهٔ جهانی به دولت فلسطین تعلق دارد، به اسرائیل واگذار می‌شود، و در عوض اسرائیل با تشکیل کشور مستقل فلسطینی در نیمهٔ دیگر کرانهٔ باختری و تمام نوار غزه و چندین محله از بیت‌المقدس شرقی موافقت می‌کند. بر اساس این طرح شهر ابودیس به جای بیت‌المقدس به‌عنوان پایتخت فلسطین در نظر گرفته خواهد شد. همچنین طبق این طرح فلسطینیان باید از حق بازگشت به سرزمین خود که در طبق قطعنامهٔ ۱۹۴ شورای امنیت به رسمیت شناخت شده صرف‌نظر کنند.

نقشه‌ای که ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل از آن رونمایی کردند.

جزئیات معامله قرن

در این طرح مناطق، روستاها و محله‌های عربی که بیشتر، فلسطینیان در آن سکونت دارند به حکومت خودگردان فلسطین واگذار خواهد شد و یک معبر نیز برای فلسطینیان برای تردد به مسجدالاقصی در نظر می‌گیرد. معامله قرن پیشنهادهایی نیز برای پایان دادن به مشکل آوارگان فلسطین و شهرک سازی اسرائیل دارد.

این معامله شامل انتقال مالکیت محله‌ها و نواحی نزدیک به قدس مانند «بیت حنینا»، «شعفاط»، «کفر عقب» و «راس خمیس» به تشکیلات خودگردان فلسطین می‌شود. این طرح، پیشنهادی مبنی بر تشکیل کشور فلسطین در ابتدا در حدود نیمی از کرانه باختری، تمامی نوار غزه و برخی محله‌های قدس از جمله «بیت حنینا»، «شعفاط» و اردوگاه آن، «راس خمیس» و «کفر عقب» مطرح می‌کند و در کنار آن، شهرک قدیمی و محله‌های اطراف آن همچون «سلوان»، «الشیخ جراح» و «جبل الزیتون» را برای اسرائیل باقی می‌گذارد.

ممنوعیت داشتن ارتش برای فلسطینی‌ها

بر اساس گمانه‌زنی‌هایی که از متن معامله در رسانه‌های اسراییلی منتشر شده، داشتن ارتش برای فلسطین جدید ممنوع است.

واکنش طرف‌های فلسطینی

دفتر سیاسی حماس اعلام کرده: ما مخالفت قاطع خود را با آنچه معامله قرن نامیده می‌شود، اعلام می‌کنیم و بر ادامه تظاهرات بازگشت تا تحقق اهداف آن تأکید می‌کنیم. حق مشروع ملت ماست که همه انواع مبارزه مشروع تا نابودی اشغالگران را ادامه دهیم و اهداف ملی ثابت خود را محقق سازیم. ما به شدت هر گونه تلاش رسمی و غیررسمی عربی یا داخلی برای عادی سازی روابط با اسرائیل را محکوم می‌کنیم.

شیخ «عکرمه صبری» خطیب مسجد الاقصی در خطبه‌های نماز جمعه دربارهٔ طرح آمریکا برای فلسطین موسوم به معامله قرن و موافقت برخی از رژیم‌های عربی و کشورهای اسلامی با این طرح هشدار داد: کسانی که اظهار نظرهای سیاسی دربارهٔ معامله قرن را دنبال می‌کنند، خطر آن را درک می‌کنند. از جمله این خطرات خط خوردن شهر قدس از هرگونه مذاکرات در آینده است. حق بازگشت حقی قانونی است و به هیچ وجه از آن کوتاه نخواهیم آمد. قدس پایتخت فلسطین خواهد بود و هیچ جایگزینی برای آن وجود نخواهد داشت.

واکنش‌های بین‌المللی

·         ایران، پاکستان و برخی از کشورهای عربی مانند اردن و مصر مخالفت خود با این طرح را نشان داده‌اند.

·         سید حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله لبنان خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های علیه ایران را نشانه‌هایی از طرح معامله قرن دانست و نسبت به آن اظهار بدبینی نمود.

·         روسیه در حال بررسی طرح معامله قرن شده و اولویت موافقت یا رد طرح را اهمیت مردم فلسطین و اعراب دانسته‌است.

·         مقتدی صدر مخالفت خود را با طرح معامله قرن اعلام کرد. وی افزود فلسطین سرزمین آزادگان جهان است.

·         حزب‌الله مخالفت خود را با معامله قرن اعلام کرد و این طرح را معامله ننگین خواند.

·         اتحادیه اروپا و انگلیس از طرح معامله قرن استقبال کرده و آن را حرکت به جلو توصیف کرده‌اند.

·         ترکیه و اردن با این طرح مخالفت کردند. عبدالله دوم پادشاه اردن به شدت به طرح آمریکایی معامله قرن علیه مسئله فلسطین واکنش نشان داد.

·         امارات متحده عربی موافقت خود را با طرح اعلام کرد.معامله قرق یعنی فروش فلسطین به امریکا و اسرائیل 

این بود نظر من در مورد معامله قرق فریبرز دوست محمدی